یادداشتی برای وزیر آموزشوپرورش دولت چهاردهم
نظر به اتفاقات اخیر و در راستای اعتلای بیش از پیش آموزشوپرورش عزیز، این یادداشت، فرصتی است تا ضمن تأکید برضرورت بازاندیشی ژرف در موقعیت نظام تربیت رسمی و عمومی، بر حمیت و زحمات متعهدانه وزرای پیشین، که هریک بنا به اقتضای شرایط دوره وزارت خود، خدمات ارزنده و مؤثری را ارائه نموده و همواره از حرکت رو به جلو به سمت عزت و تعالی آموزش وپرورش، صیانت نموده اند ارج نهاده شود. این یادداشت شامل دو فراز ترسیم وضعیت موجود و طرح انتظارات از عالی‌ترین مقام وزارت آموزشوپرورش در مسیر پیشرفت آموزشوپرورش و تحقق اهداف کلان سند تحول بنیادین می‌باشد.
آموزشوپرورش در قاب امروز
همواره ترسیم «وضعیت موجود»، به تسهیل فرایند تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی می‌انجامد. لذا درفراز اول، نمایی از موقعیت کنونی نظام تربیت رسمی و عمومی درچارچوب اسنادبالادستی بویژه سند تحول بنیادین، به تصویر کشیده می‌شود تا مورد واکاوی و مداقه قرار گیرد و مسیر تحول، رهوار و قابل پوییدن باشد.
1) مدیریت در سطح وزارت و در پی آن مدیریت کلان حوزه ستاد، ثبات ندارد. تغییرات پیاپی افراد مسئول، به پیشبرد برنامه‌ها صدمه می‌زند.
2) آموزشوپرورش، سیاست‌زده است و بجای شایسته‌گزینی، گماردگی افراد براساس رویکردهای سیاسی اتفاق می‌افتد.
3) آموزش وپرورش برنامه درازمدت ندارد و با جابجایی هر وزیر، برنامه‌ها نیز تغییر پیدا می‌کند.
4) ساختار تشکیلاتی وزارت آموزشوپرورش بزرگ و فاصله بین ستاد و صف زیاد است و سیستم اداری آن‌طور که باید چابک نیست.
5) رویکرد تمرکزگرایی در ستاد، مشهود و حجم نسخه‌های تکلیفی و تجویزی به سطح صف زیاد است و روال کاهش تمرکز و تفویض اختیار، اگرچه که باید تدریجی باشد، کند است.
6) آموزشوپرورش تنهاست. عوامل سهیم و موثر چون نهادها، دستگاه‌های دیگر و شرکای راهبردی، سهم خود را در پیشبرد فرایند تربیت نمی‌گذارند.
7) سطح عدالت تربیتی و نصیب برابر آموزشی، احتیاج به ارتقا دارد.
8) ارتباط و تعامل علمی و تجربه‌گردانی، در چارچوب قوانین، بین نظام تربیت رسمی و عمومی با کشورهای توسعه‌یافته منطقه و جهان اسلام، ناکافی است.
9) وفاق، همسویی و اجرای برنامه‌های مشترک بین حوزه‌های وزارت‌خانه، کمرنگ است.
10) علیرغم تلاش مسئولان، ساماندهی نیروی انسانی در آموزش و پرورش همچنان دچار نقصان است.
12) شأن و منزلت اجتماعی فرهنگیان در سطح جامعه رو به افول تدریجی است.
13) شکاف فرهنگی بین خانه و مدرسه، معنادار می‌باشد.
14) حمایت از مدارس و تخصیص سرانه دانش‌آموزی اندک و ناچیز است و اکثر مدیران مدارس، بجای ایفای نقش راهبری تربیتی، به امورکارپردازی و تصدی‌گری اجرایی مشغولند.
15) سطح علمی اساتید، وضعیت تکریم دانشجو معلمان، محتوای درسی و خدمات رفاهی در دانشگاه فرهنگیان، تا مقبولیت، فاصله دارد. حال آن‌که توانمندسازی معلمان درحین خدمت نیز در شرایط بهتری نیست.
16) ورود بیش از اندازه دانش‌آموزان اتباع به مدارس، دقت و برنامه‌ریزی اساسی می‌خواهد.
17) موفقیت دانش‌آموزان در المپیادهای علمی، چشمگیر، اما نتایج عملکرد دانش‌آموزان در آزمون‌های بین المللی، قابل رسیدگی و آسیب‌شناسی است.
از وزیر، چه می‌خواهیم؟!
1) به شأن و جایگاه شورای عالی آموزش‌و پرورش اعتقاد داشته و از این ظرفیت اصیل و متقن به نفع پیشبرد سریع‌تر و محکم‌تر برنامه‌ها استفاده کند.
2) بجای اجرای طرح و برنامه‌های متعدد، مقطعی و اقتضایی، یک برنامه دراز مدت را تدوین کند تا آیندگان، ادامه‌دهنده و پیش‌برنده باشند.
3) معاونان و سایر مدیران خود را از افراد متبحر و باتجربه و با نگاه ارجحیت شأن مربیگری، انتخاب نموده و بین ایشان، وفاق، همسویی و رویکرد انجام پروژه‌های غنی مشترک را فرهنگ‌سازی کند.
4) به مدرسه احترام گذاشته، به تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های آنان اعتماد کند و نسخه‌های تجویزی را تحمیل نکند.
5) همه همت و اهتمام خود را در ساماندهی منابع انسانی بکار گیرد و به نافرجامی کنونی، پایان دهد.
6) توانمند سازی منابع انسانی و رساندن به سطح مطلوب صلاحیت‌های حرفه‌ای و شایستگی‌های همه‌جانبه، مهم‌ترین اولویتش باشد.
7) توزیع منابع و حمایت از مدارس به گونه‌ای متوازن و عادلانه باشد که همترازی مدارس، مشکل ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس خارج از محدوده را برای همیشه حل کند و هر مدرسه در هر محله، بهترین، باشد.
8) جهت حضور فعال در رویدادهای بین المللی و گسترش دامنه ارتباطات با دنیا بویژه جهان اسلام، برنامه‌ریزی کند.
9) در مواجهه با سایر ارگان‌ها، دستگاه‌ها، نهادها و بخش غیر دولتی به عنوان عوامل سهیم و مؤثر، مطالبه‌گر باشد و جایگاه نظام تربیت رسمی و عمومی را در اولویت‌های حاکمیت، نهادینه نماید.
10) آموزشوپرورش را با انتصاب افراد بر اساس شایستگی‌های تخصصی، اخلاقی و علمی از هرطیف و جناح سیاسی، به اعتلا برساند.
11) به کیفیت همه‌جانبه نظام تربیت رسمی و عمومی، وفادار بوده و ضریب امید کارکنان، دانش‌آموزان و .... را بالا ببرد
12) رتبه‌بندی معلمان و ارتقا سطح حقوق مادی و معنوی کارکنان را به‌صورت جدی پیگیری کند.
13) قائل به گفتگو با همه ارکان آموزش و پرورش بوده و در ایجاد تقریب نگرش‌ها و باورها، تقویت روحیه تحول‌خواهی و همسویی به سمت چشم‌انداز سند تحول بنیادین کوشا باشد.
14) دانش‌آموزان بازمانده ازتحصیل، تارکان تحصیل، آسیب دیده و نیازمند حمایت را دریابد
15) شادکامی، نشاط عمیق و شادابی را به بدنه آموزش‌و پرورش بازگرداند.
16) به دوره تحصیلی ابتدایی، کودکستان‌ها و هنرستان‌ها نگاه ویژه داشته باشد.
17) برای زیست‌بوم جدید فضای مجازی و عصر دیجیتال در آموزش و پرورش نقشه داشته باشد.
18) در جذب اعتبارات غیرپرسنلی، منطبق با بهره‌وری، اهتمام خود را بکارگیرد.
19) به آمایش سرزمین در توزیع منابع و .... توجه کند.
20) استعدادیابی دانش‌آموزان، تربیت و آماده سازی ایشان برای قرارگرفتن در کسوت شهروند صالح در جامعه صالح را مدنظر قرار دهد.
21) فضای آموزشوپرورش را طوری توسعه دهد و جذاب نماید که رغبت جوانان در ادامه تحصیل در رشته معلمی و گرایش به انتخاب حرفه معلمی، در سطح جامعه افزایش یابد.
20) متخلق به اخلاق اسلامی بوده و این‌گونه باشد: باسواد، دارای منش توسعه‌یافته، نیک‌اندیش، متعامل با سایر وزرا و کارکنان خود، واجد تجارب زیسته سلسه مراتبی از معلمی، مدیر مدرسه، کارشناسی، معاونت، مدیریت منطقه تا...، علاقه‌مند به آموزش وپرورش، دارای روحیه مشورت و قائل به خرد جمعی، دارای تهور و قدرت چانه‌زنی و دفاع از جایگاه نظام تربیت رسمی و عمومی، بهره‌گیرنده از آخرین یافته‌های پژوهشی درتصمیم‌سازی‌ها، دوستدار واقعی مدرسه، معتقد به شآن و منزلت معلم به عنوان مهم ترین سرمایه آموزش وپرورش، با نشاط و مردم‌دار، قادربه حل مسئله، هوشیار در مواجهه با توطئه دشمنان ودارای بصیرت دینی و معرفتی، درک دانش‌آموزان نسل فناوری و صیانت از ایشان در محیط پربسامد فضای مجازی، قدرشناس بازنشستگان و پیشکسوتان، تکریم کننده نومعلمان، پاسخگو، امیدوار و بالنده.
والسلام
راحله محمدی - دبیر کمیسیون راهبری تحول شورای عالی آموزش و پرورش